Hỏi: Một giám mục địa phương có quyền hành như giáo hoàng Rôma trong mọi việc ngài nói, và ban hành tại địa phương của ḿnh không? (thí dụ: mọi văn thư ngài viết ra và gửi đến các giáo xứ trong địa phận của ngài, th́ giáo dân phải tuân theo. Nếu không tuân phục là lỗi đức vâng lời?)
Đáp:
|
|
Nếu nói về Giám mục địa phận và Giáo hoàng có quyền hành ngang nhau th́ không thể, ví dụ như khi tuyên bố một tín điều nào đó (chỉ có Giáo hoàng mới có quyền bất khả ngộ), hoặc nhiều những quyết định khác thuộc lănh vực tín lư th́ Giám mục không được phép (Sắc Lệnh về Nhiệm Vụ Mục Vụ của các Giám Mục trong Giáo Hội, số 8).
Giờ đây, chúng ta cùng t́m hiểu sơ lược về sự kế thừa quyền chức Tông đồ (successio apostolica) của Giám mục.
Theo Truyền thống Hội Thánh Công giáo, hàng giáo phẩm địa phương được chia ra ba bậc: một Giám mục chính lănh đạo, sau đó dưới ngài là linh mục đoàn và các phó tế. Giám mục kế vị các Tông đồ, th́ dĩ nhiên sẽ có quyền chức của Tông đồ.
Trong Công đồng Vatican II có cho biết: "Khi được tấn phong Giám Mục, các Giám mục nhận sự trọn vẹn của Bí tích Truyền Chức Thánh mà tập tục phụng vụ Hội Thánh và các thánh Giáo phụ gọi là chức linh mục tối cao và nhận lănh thực tại toàn vẹn của thánh vụ. Việc tấn phong Giám mục trao ban nhiệm vụ thánh hóa cũng như nhiệm vụ giảng dạy và cai trị; Tuy nhiên, các nhiệm vụ ấy, do bản tính, chỉ có thể thực thi trong sự hiệp thông với Thủ lănh và các phần tử Giám mục đoàn" (Lumen Gentium, số 21).
V́ vậy, Giám mục
địa phận không
thể tự ḿnh mà
ban hành điều ǵ
đó hay là quyết
định mà không có
hiệp thông với
Giáo hoàng và
Giám mục đoàn
của ḿnh.
Sự kế thừa quyền chức Tông đồ (successio apostolica) của Giám mục được chia làm hai loại: kế thừa quyền thánh hóa (successio apostolica materialis) và kế thừa quyền cai trị (successio apostolica formalis). Thí dụ: Đức Giám mục chỉ có quyền thánh hóa mà thôi th́ không được phép cai trị. Cũng vậy, khi một Giám mục nào đó mà truyền chức Giám mục cho linh mục nào nhưng không có "sự đồng ư của Đức Giáo hoàng", có nghĩa là không có sự hiệp thông với Đức Giáo hoàng, th́ truyền chức Giám mục đó vẫn thành sự nhưng bị mắc vạ tuyệt thông. Thành sự là v́ do quyền thánh chức của Giám mục tấn phong, nhưng bị vạ là do quyền cai trị bị Ṭa Thánh ḱm chế lại. V́ thế, trong một địa phận, có nhiều Giám mục, và các Đức Giám Mục ấy vẫn có sự kế thừa quyền thánh hóa như nhau, nhưng lại kế thừa quyền cai trị khác nhau. Đức Giám Mục lănh đạo chính trong một địa phận th́ có toàn quyền trên địa phận của ḿnh về lập pháp, hành pháp và tư pháp (Giáo luật điều 391,1). Đức Giám Mục phó (coadjutor bishop) hoặc phụ tá (auxiliary bishop) th́ giáo luật khuyên Đức Giám Mục địa phận trao chức Tổng đại diện (vicarius generalis) cho các ngài (Giáo Luật, số 406,1). Nếu xét về chức thánh, Giám mục phó hoặc phụ tá sẽ trên quyền Tổng đại diện, nhưng xét về quyền cai trị th́ Tổng đại diện lại có quyền hơn Giám mục phó hoặc phụ tá.
C̣n về chức vụ linh mục, Công đồng Vatican II cho biết rằng, Linh mục không có quyền tư tế tối cao và phải tùy thuộc vào Giám Mục khi thi hành quyền bính. Linh mục cũng phải hiệp nhất với Giám Mục trong tước vị Linh mục. Linh mục chỉ là cộng sự viên sáng suốt và là dụng cụ của hàng Giám mục mà thôi (Lumen gentium số 28).
Kết luận, v́ ơn ích cho sự cứu rỗi các linh hồn của đoàn chiên trong Giáo phận ḿnh (trong đó có cả linh mục, phó tế), Giám mục chính có toàn quyền tuyên bố hoặc ban hành những ǵ liên quan đến đời sống đức tin Kitô giáo cũng như nhu cầu của Hội thánh địa phương ḿnh (như chiến tranh, tai ương, bệnh tật...), theo Công Đồng Vatican, "Trong việc chu toàn nhiệm vụ tông đồ nhằm cứu rỗi các linh hồn, các Giám Mục tự ḿnh được hưởng quyền tự do đầy đủ và hoàn toàn, cũng như quyền độc lập đối với bất cứ quyền hành dân sự nào. V́ thế, không được phép trực tiếp hay gián tiếp ngăn trở việc thi hành nhiệm vụ thuộc phạm vi Hội Thánh của các ngài, hoặc không cho các ngài tự do liên lạc với Ṭa Thánh, với những Thẩm Quyền khác trong Giáo Hội và với những kẻ thuộc quyền" (Sắc Lệnh về Nhiệm Vụ Mục Vụ của các Giám Mục trong Giáo Hội, số 19). Thế nhưng, sự toàn quyền của Giám mục địa phận phải thực thi trong sự hiệp thông với Giáo Hoàng và Giám mục đoàn của ḿnh (số 4).
Lm. Khất Tuệ
* * * * *